Advies geschillenkamer VMRI

Als je een klacht hebt over discriminatie kan je deze sinds maart 2023 indienen bij het Vlaamse Mensenrechteninstituut (VMRI). De medewerkers van het VMRI zullen een oplossing zoeken via bemiddeling. Als dat niet werkt, kan het dossier doorgegeven worden naar de geschillenkamer. De leden van de geschillenkamer kunnen een niet-bindend oordeel uitspreken. NOOZO adviseerde over de werking en procedure van deze geschillenkamer.

In de geschillenkamer zetelen experten in de mensenrechten. Zij buigen zich volledig onafhankelijk over de klacht. Ze doen onderzoek en horen de klager en verweerder. Uiteindelijk spreekt de expert een oordeel uit met aanbevelingen. Dit oordeel is niet bindend. Het is niet verplicht dit op te volgen. Een voorbeeld van een aanbeveling is de uitvoering van redelijke aanpassingen. De oordelen van de geschillenkamer worden na afloop gepubliceerd op hun website.

We zien een aantal goede zaken aan de werking van de geschillenkamer:

• De geschillenkamer zet in op laagdrempeligheid. De leden van de geschillenkamer moeten in elk oordeel hun drempelverlagende acties opsommen.
• De specifieke expertise van de leden van de geschillenkamer wordt in kaart gebracht en zaken worden toegewezen op basis van hun expertise.
• De geschillenkamer kan voorlopige aanbevelingen formuleren. Dit zijn maatregelen die een oplossing kunnen bieden. Deze voorlopige aanbevelingen gebeuren in afwachting van een oordeel.

We vragen om de toegankelijkheid en laagdrempeligheid van de procedure te verzekeren. Daarnaast moet het VMRI verweerders stimuleren om de oordelen op te volgen. Daarom bevelen we aan:

• Zorg voor een warme overdracht van het dossier van de dienst bemiddeling naar de geschillenkamer. Op die manier moeten personen niet telkens de nodige toegankelijkheidsondersteuning (her)aanvragen.
• De geschillenkamer moet fysieke en digitale toegankelijkheid verzekeren in alle fasen van het proces.
• Maak het mogelijk om op een toegankelijke manier de volledige dossiers online in te kijken.
• Werk de materiële bijstand voor personen met een handicap uit als procedurele aanpassingen. Dat betekent dat ze onvoorwaardelijk zijn. De uitvoering ervan mag niet afhangen van budgettaire beperkingen binnen de organisatie.
• Zorg na afloop van een zaak bij de geschillenkamer voor nazorg én monitor de opvolging van de oordelen. Voorzie hiervoor een follow-up gesprek. Bevraag verweerders over de maatregelen die ze troffen om het oordeel op te volgen. Peil ook naar tevredenheid van klagers over de maatregelen en procedure van de geschillenkamer.
• Werk een referentiekader uit met voorbeelden van mogelijke redenen om een spoedprocedure aan te vragen. Dit geeft duidelijkheid aan de klagers.
• Stel de klager in de mogelijkheid om zelf een gewenste richtdatum voor het oordeel aan te geven bij een spoedprocedure.
• Zorg dat melders van een schending van mensenrechten ook terecht kunnen bij de geschillenkamer.

We bezorgden het advies aan:

• Bart Somers, Vlaams minister Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen,
• Administratie Gelijke Kansen,
• De Commissie voor Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken en Gelijke Kansen van het Vlaamse parlement,
• Ter info aan het VMRI.