NOOZO bezorgt de Commissie voor Welzijn schriftelijke inbreng

Op vraag van de leden van de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin, Armoedebestrijding en Gelijke Kansen bezorgde NOOZO een schriftelijke insteek. Enerzijds gaven we onze visie op de conceptnota "Naar een vernieuwd, geïntegreerd zorg- en ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap". Anderzijds deelden we onze aanbevelingen uit ons eerdere advies over de toeleidingsprocedure. 

Een hervorming is nodig, maar moet vertrekken vanuit mensenrechten. 

Wij ondersteunen het streven naar vereenvoudigde procedures, efficiëntere administratieve processen en meer transparantie binnen het zorg- en ondersteuningsaanbod. De conceptnota vernieuwd zorg- en ondersteuningsbeleid toont een duidelijke ambitie om de zorg en ondersteuning voor personen met een handicap voor meer mensen toegankelijk te maken. Wij herkennen de intentie om een einde te maken aan het onrecht van onvoldoende ondersteuning en langdurige wachttijden.

De Vlaamse regering lijkt vooral in te zetten op systeemvereenvoudiging en meer transparantie. Wij twijfelen of de hervorming daadwerkelijk de gevraagde vereenvoudiging zal realiseren. We missen in het algemeen garanties op vraaggestuurde zorg en ondersteuning en de structurele afbouw van wachttijden - en dit voor elk zorgniveau. Er is geen engagement tot een recht op tijdige ondersteuning.

Bezorgdheden en risico's

We zijn over een aantal zaken in de hervorming bezorgd:

• Zorg en ondersteuning is te weinig vraaggestuurd.
• Het risico op een gebrek aan ondersteuning blijft.
• Een gelijke toegang tot zorg en ondersteuning komt in het gedrang.
• Er dreigt een gevaar van meer versnippering op vlak van zorg en ondersteuning.

Toeleidingsprocedure

Bij de herziening van de toeleidingsprocedure bevelen we aan:

• Blijf investeren in een toegankelijk traject van vraagverheldering en ondersteuningsplanning dat mensen ondersteunt om hun leven vorm te geven.
• Zorg voor een uniforme inschaling door te investeren in kwalitatieve opleiding en ondersteuning van medewerkers en beoordelaars.
• Bescherm persoonsgegevens zorgvuldig en transparant. Deel informatie alleen met geïnformeerde toestemming van de gebruiker en zorg voor inzagerecht en eenvoudige intrekking.
• Behoud de huidige verhaalmogelijkheden tijdens de verschillende fasen van de toeleidingsprocedure. Maak het proces voor heroverweging van toekenning van zorgniveau en puntenbepaling transparant en eenvoudig.

Principes voor de verdere uitwerking

Voor de verdere uitwerking van deze hervorming vragen wij om volgende sturende principes toe te passen:

• Hervorm vanuit een visie op mensenrechten, met aandacht voor de vrijheid om zelf keuzes te maken en het recht op participatie. Ook non-discriminatie en sociale bescherming moeten leidende principes zijn.
• “Niets over ons zonder ons”: laat de verdere uitwerking van deze hervorming vertrekken vanuit de dialoog met personen met een handicap.
• Laat inschaling en screening vertrekken vanuit mogelijkheden en kansen van personen, en bekijk tegelijkertijd hoe ondersteuning daarop kan aansluiten.
• Wees kritisch over de veronderstelde vereenvoudiging: onderzoek of de maatregelen de toegang en het traject voor personen met een handicap daadwerkelijk overzichtelijker maken.
• Onderzoek op voorhand en monitor de impact en effecten van de geplande maatregelen op de participatiekansen van personen met een handicap.